پهنای باند چیست؟

درابتدایی ترین تعریف، پهنای باند میزان ترافیک وداده ای راکه میتواند بین وب سایت ،کاربران واینترنت ADSL پرسرعت شمامنتقل شود ،توصیف میکند. شرکتهای میزبان وب حداکثرسطح پهنای باند رابرای انواع بسته های میزبانی خودارائه میدهند. هنگام مشاهده یک وب سایت میزبانی، غالبانشانه های مشخصی برای تشخیص آن هایی که ازسه عنصرمهم شبکه، ارتباطات وسیستم بهره میبرند وجوددارد. معمولاًهر چه پهنای باند بیش تری توسط میزبان وب فراهم شود ،این سه عامل سریع تر وبهترخواهند شد. درعین حال ، بایدسعی کنید ازپیشنهادات جذاب “پهنای باند نامحدود” خود داری کنید ، زیرااین مواردمعمولاً آن چیزی نیستندکه بنظر میرسد (بعداًاین موردرا بیش تربررسی می کنیم).  علیرغم این که “پهنای باند نامحدود” ازنظربسیاری ازکاربران بسیارمطلوب است.

پهنای باند، ترجمه لغت به لغت اصطلاح (Bandwidth) است. دربعضی جاهااین اصطلاح را«عرض باند» هم ترجمه کرده‌اند. اگربخواهیم درک خوبی ازمعنای این اصطلاح داشته باشیم بدنیست به این مثال توجه کنید.اتوبانی رادرنظر بگیرید، معمولاًهر اتوبان یابزرگراه دارای چندخط (Line) یاباند (Band) است که ظرفیت این بزرگراه رامعین میکند اگربزرگراهی دارای 2خط باشدطبیعتاً بطور همزمان وازیک نقطه از بزرگراه فقط 2عدد ماشین امکان عبوردارند.

اگربزرگراهی دارای 4خط یاباند باشد بطور همزمان 4ماشین امکان عبوراز کنارهم رادارند.خوب حالاکافی است دراین مثال بجای ماشین، بیت‌(Bit) وبجای بزرگراه یااتوبان، سیم یافیبرنوری که درواقع محیط انتقال اطلاعات هستند،بگذارید. مثال دیگری که میتواندبه درک بهترشما ازاین موضوع کمک کند، لوله‌های انتقال آب است. هرچه قدرقطر لوله آب بزرگترباشد، امکان انتقال آب بیش تری ازیک نقطه به نقطه دیگر رادارد. درست مثل پهنای باند، هرچه پهنای باند بیش تری داشته باشیم، امکان انتقال اطلاعات بیش تری ازیک نقطه به نقطه دیگرراداریم.درواقع پهنای باند یاعرض باند به شمامیگوید بطور همزمان چند بیت میتواند ازکنارهم ردشوند یادرطول محیط ارتباطی شمابا شبکه جا‌بجاشوند. اگرخودتان هم فکرکنید شایدبتوانید مثالهای بیش تر وبهتری برای درک بهترموضوع تصورکنید. تنهانکته‌ای که ذکرآن لازم به نظر میرسد تفاوت اصلی درمثالهای ذکرشده با پهنای باند است. درمثالهای بالاهر چه تعدادخطوط یاپهنای اتوبان بیش ترباشد، تعدادماشین بیش تری میتوانند بطور همزمان ازکنار هم عبورکنند.هم چنین هرچه قدرقطر لوله‌های انتقال آب بیش ترباشد، حجم بیش تری ازآب میتواند درهرلحظه منتقل شود. امادروسایل مخابراتی وارتباطی، صحبت ازعرض یاپهنای فیزیکی نیست. بعبارت دیگربرای انتقال اطلاعات بیش تر دریک واحدزمان (مثلاً :ثانیه) نیازی به پهنترکردن ویاعریض کردن محیط انتقال(مثلاًسیم یافیبرنوی) نیست. درواقع درمحیط‌ های مخابراتی این مودم‌هاهستند که وظیفه رد وبدل کردن اطلاعات رابه عهده دارند. بعبارت دیگر، هرچه توانایی مودم شمابیش ترباشد، میتواند حجم بیش تری ازاطلاعات رابرروی محیط انتقال جابجاکند. البته دروسایل مخابراتی هم توانایی مودم‌ها وهم توانایی محیط‌ های انتقال درحجم انتقال اطلاعات مؤثر هستند. فکرکنیم بااین توضیحات، بیش ترمتوجه اهمیت نقش مودم وتوانایی محیط انتقال یاهمان کابل‌های مخابراتی درتبادل اطلاعات شده باشید.بعبارت دیگراین که اگرگاهی بایک مودم مثلاً (56k) باسرعت (52k) به اینترنت وصل میشوید وگاهی باسرعت (49k)، علاوه برمودم به توانایی محیط انتقال نیزبستگی خواهدداشت. آخرین نکته ضروری دراین زمینه، واحدانتقال اطلاعات وضرایب آن است. همانطورکه میدانید واحدانتقال اطلاعات بیت درثانیه است. درمحیط تئوریک هرمیزان پهنای باند رامیتوانید تصور کنید.

ازیک بیت درثانیه(1 bps) تامیلیونها بیت درثانیه(Mbps) ویا بیش تراست. امادرمحیط عملی معمولاًبا محدودیتهایی روبه روهستید. مثلاً شمانمیتوانید ازیک شرکت ارائه دهنده خدمات پهنای باند (نظیر شرکت مخابرات ایران) درخواست پهنای باندی به میزان (913 Kbps) کنید. کوچک ترین واحدرایج پهنای باند (64K) است ومعمولاً شرکتهای مخابراتی جدولی راارائه میدهندکه نشان دهنده پهنای باندهایی است که امکان ارائه آن رادارند.

وقتی شمایک وب سایت را ازمرورگر خود درخواست میکنید، درحقیقت درحال دانلود یک فایل هستیدکه میتواندیک فایل صفحه وب بافرمت اچ تی ام ال، یک فایل تصویری مثلاًبا فرمت گیف ویایک فایل صوتی مثلاً بافرمت MIDI ویاترکیبی ازآن هاباشد. این فایلها درکامپیوتر شمابارگذاری (دانلود) شده وازطریق مرورگر وب (Web Browser) به شمانشان داده میشوند.

هرگاه که شمافایلی را دانلود میکنید، داده‌ها درمسیری به سمت شمامنتقل میشوندکه به اصطلاح به آن Data Transfer میگویند. برای مثال اگرشما صفحه‌ای راباحجم یک کیلوبایت (1kb) یا (1024)بایت دانلود میکنید، دقیقاًبه همان مقداریعنی یک کیلوبایت داده راازسرور آن وب سایت به کامپیوتر خودمنتقل کرده‌اید. این مقداربرای حجم‌های دیگربه ترتیب زیراست:

• KB Kilo Byte 1,024
• MB Mega Byte 1,048,576
• GB Giga Byte 1,073,741,824

پهنای باند یا (Bandwidth) پهنای ارتباطی است که داده‌هاازطریق آن وازفضای وب شماانتقال می یابند. البته این مسأله رابطه مستقیمی باتعداد بازدیدها یاHit وب سایت شماندارد. یک بازدیدازصفحه 100 کیلوبایتی به همان مقدارپهنای باند مصرف میکندکه 100 بازدیدازیک صفحه یک کیلوبایتی. پس هنگام انتخاب یک میزبان برای وب سایت خودهمواره به این نکته و پهنای باندی که لازم دارید،توجه داشته باشید.

تصورکنید که سه فردداریم که آن هارا به ترتیب شماره 1، 2 و3 مینامیم. هرسه نفر 1،000،000ریال پول دارندو یکی آن رادریک فروشگاه خرج کنند.

فردشماره 1، تعدادزیادی وسیله باقیمت پایین برای هریک ازآن هاخریداری میکند.

فردشماره 2، تعدادکم تری وسیله نسبت به فردشماره 1اما باقیمتهای متوسطی میخرد.

فردشماره 3، چندوسیله بیش ترنمیتواند بخرد. چون برای هریک قیمت زیادی پرداخت کرده است.

اجازه دهیدموارد فوق رابرای وب سایت و پهنای باند شبیه‌ سازی کنیم. درنظربگیرید که مقدارموجودی هریک همان پهنای باند است ووسایل خریداری شده اجزای وب سایت ویا بعبارت دیگرفایلهای آن هستند:

فردشماره 1، وب سایتی بافایلهای وتصاویرکم حجم طراحی کرده، درنتیجه تعدادبازدید بیش تری از وب سایتش میتواندصورت بگیرد.
فرد شماره 2، دارای وب سایتی بافایلها وتصاویر کم وبیش حجیمی است که به همان نسبت تعدادکم تری بازدیدباعث مصرف پهنای باند آن وب سایت میشود.
فردشماره 3، وب سایت مناسبی طراحی نکرده چون فایلها وصفحات وب سایتش بسیارحجیم بوده وباتعداد کمی بازدیداز وب سایتش تمام پهنای باند خودرا مصرف کرده است.

مثالهای بالانشان میدهندکه برای یک پهنای باند ثابت میتواندتعداد بازدیدهای متفاوتی وجودداشته باشدکه بادانلود فایلهای آن وب سایت درهربار بازدیدنسبت مستقیم دارد. به این ترتیب که یکباردانلود برای صفحه‌ای باحجم زیاد، تعدادبازدید کم تری رابرای یک پهنای باند ثابت بدنبال خواهدداشت.
مقدار پهنای باندی که یک وب سایت مصرف میکندبه عوامل متعددی بستگی دارد. شمابایدانواع فایلهایی راکه بازدید کنندگان دانلود میکنند، درنظربگیرید.

وقتیکه شمایک پیشنهادبرای انتخاب میزبان هاست داریدکه گفته است پهنای باند نامحدودی دراختیارتان قرارمیدهد، احتمالاًشما بطوردقیق بدنبال اجرای مفهوم پهنای باند نامحدود برروی وب سایت خود هستید.اما هیچ میزبانی نمیتواندیک پهنای باند نامحدود رادراختیارتان قراردهد. اگرواقعاً این امکانپذیر باشدکه شمابتوانید پهنای باند نامحدودی برای وب سایت خود وبااین مبالغ ناچیزتهیه کنید.

چرا شرکت های بزرگ ازاین هاست ها استفاده نمی کنند؟

شمامتوجه خواهیدشدکه هیچ چیز نامحدودی وجودندارد. بعبارت دیگر اینگونه تعریفها نسبی هستند وبرای دوره‌ای خاص مفهوم دارند. دربرابراین ادعا، یکی ازحالات زیر راپیش رودارید:

1- پهنای باند نامحدود:

تعدادزیادی از Host مشمول این حالت هستند. اگر وب سایت شمامثلا کم تراز5 گیگابایت درماه رامورداستفاده قرار میدهد، اصطلاحاًبه شماگفته میشودکه شما پهنای باند نامحدوددارید. ممکن است که پس ازمدتی ترافیک وب سایت شمابیش ترازبازه مشخص‌شده شود واین شمارا مجبورخواهد کردکه به (Host) دیگری  منتقل کنید. بعبارت دیگر، نامحدود دربازه مشخص می باشد.

2- پهنای باند شرطی:

دراینحالت  (Host) شمابه شرطی پهنای باند نامحدود دراختیارتان میگذاردکه شماقبول کنید فایلهای صوتی هم چون mp3، فشرده مثل zip وtar، اجرایی مانندexe وتعدادی دیگرازفرمتهای معمول بزرگ تراز حداستاندارد یک فایل گرافیکی یا اچ تی ام ال رااستفاده نکنید. به علاوه، آن هااغلب ازشما میخواهندکه تمامی فایلهای شماروی فضای خودتان مصرف شوند وشما نمیتوانیداجازه دهید که وب سایت‌ های دیگرلینک مستقیمی به فایلهای شماداشته باشند.

3- دروغ بزرگ:

دربرخی ازموارد آن هاچیزی راتبلیغ کرده‌اند که هیچگاه توانایی انجام آن راندارند. آن هامعمولاً چیزی شبیه این رامیگویند: «مانتیجه راتضمین نمیکنیم» ودرصورت محبوبیت وب سایت تان شماخواهیددید که پهنای باند موردنظر برایتان غیرقابل دسترس است. تعدادزیادی از وب سایت‌ هامفاد قرار دادخود رانادیده گرفته وبراحتی موانعی رادرمقابل شماایجاد میکنند. تعداداندکی ازآن هااین عدم دسترسی راجبران کرده ویاوجه‌ تان رابه شمامسترد میکنند.البته (Host) دسته سوم نمیتوانندمدت زیادی دررقابت پایداربمانند مگر اینکه سیاست خودرا قبل ازازدیاد مشتریهای خود عوض کنند.

آن هااین کاررا میکنندچون رقبایشان هم همین شیوه رادرپیش گرفته‌اند. آن هاگمان میکنندکه بسیاری ازکاربرانشان بسیارکم ترازآن چه که درخواست کرده‌اند، پهنای باند احتیاج دارند وبه همین دلیل هیچگاه متوجه محدودیت پهنای باند خودنخواهندشد. درحقیقت بسیاری ازکاربران هم درک درستی از پهنای باند ندارند.آن هاتنها میبینندکه یک (Host) آن هارا در پهنای باند محدودکرده ودیگری آن رابه مقدارنامحدود ارائه میدهد وتنهابه همین علت دومی راانتخاب میکنند.

اززاویه آمار، بیش تر وب سایت‌ هاکم تراز500 مگابایت ویا بعبارتی 5/0 گیگابایت درماه پهنای باند مصرف میکنند. درصورتی که شماmp3 ویانرم‌افزار خاصی رابرای دانلود در وب سایت خودقرار نداده باشید،نباید نگران پهنای باند خودباشید. وبه این دقت کنیدکه اگر (Host) درتبلیغات خودمدعی پهنای باند نامحدود باشد، راه خاصی هم برای اثبات دروغ وی موجودنیست.

چه تفاوت هایی بین پهنای باند و انتقال داده ها وجود دارد؟

این دومفهوم دربسیاری ازمواردمترادف هستند وهر دوتصور یکسانی رادر مابرانگیخته میکنند. به طورخلاصه، هردو بامقدار داده‌ای که شمابصورت فایل روی وب سایت تان آپلودکرده‌اید بستگی دارند. کاربران وب سایت شمارا مرورکرده وبا اینکار فایلها یاایمیل‌ها (درصورتیکه شمااز (Host) برای خدمات ایمیل استفاده میکنید)، رااز (Host) دانلود میکنند. واماتفاوت… بگذاریدبایک مثال مسأله را کمی روشنتر کنیم. تصورکنید که یک ارتباط اینترنتی مانندیک لوله آب وداده‌ها همان آب است. پهنای باند دراین مثال به ضخامت لوله اطلاق میشود. هرگاه سخنی ازانتقال داده نامحدود (Unlimited data transfer) به میان می‌ آید، درست به ماننداین است که به شمابگویند شمامیتوانید ازیِک لوله باریک هرچقدر که میخواهید آب بنوشیدولی درعمل شما نمیتوانید آب زیادی ازهم چنین ضخامت کمی بنوشید.

دسته بندی انواع مختلف پهنای باند

پس ازکسب اطلاعاتی درباره پهنای باند بهتراست به انواع آن نیزبپردازیم:

دسته ی اول: پهنای باند اشتراکی

بصورت کلی دو نوع پهنای باند داریم.دراین نوع، پهنای باند میان چندمشترک توزیع میشود. برای همین سرعت اینترنت کاهش پیداکرده واحتمال قطعی بیش تراست. مثلاًاگر ۱۰۰کاربر هم زمان درحال دانلود فایل باشند،در پهنای باند ترافیک ایجادشده وسرعت اینترنت کم میشود. بیش ترما درخانه ها ویامحل کارمان ازاینترنت با پهنای باند اشتراکی استفاده میکنیم.
مااز پهنای باند اشتراکی درطول روزاستفاده میکنیم. درمنزل، محل کار ،کافه و…. به طورکل ازاین سرویس درمنازل ،دفترکوچک ومکانهایی که نیازآن چنان قوی به اینترنت نداشته باشند،استفاده میشود. این سرویس باقابلیت اتصال چندکاربر هم زمان امکان استفاده اینترنت به طوراشتراکی رافراهم میکند. لازم بذکراست که افت ونوسانات سرعت دراین مدل پهنای باند زیاداست وبرای تجارتهای بزرگ پیشنهاد نمیشود. علاوه برآن ترافیک مصرفی شمامحدود است. به این معنی که حجم دانلود‌های شمادرآخر ماه محاسبه میشود وشما موظف به پرداخت آن هستید.

دسته ی دوم: پهنای باند اختصاصی

پهنای باند اختصاصی همان طورکه ازنام آن پیداست بصورت اختصاصی دراختیار کاربرقرارداده میشود. بعبارتی شمادریک مدت زمان مشخص که درقرارداد مشخص شده است، میتوانید ازکل پهنای باند آن سرویس استفاده کنید. اماهمه به پهنای باند اختصاصی نیازندارند. این سرویس بیش تربرای سازمانها وارگانهای بزرگ کاربرددارد که درحال ردوبدل کردن حجم بسیاربالایی ازاطلاعات هستند.همانطور که از نامش پیداست این سرویس به طوراختصاصی ومختص به یک سازمان یامجموعه انجام میگیرد. شرکتهایی باتجارتهای بزرگ که نیاز زیادی به اینترنت دارنداز پهنای باند اختصاصی استفاده میکنند. بااستفاده از این سرویس دیگر بانوسان سرعت همراه نیستید. این مدل از پهنای باند صرفابرای بیزینس وشرکتهای بزرگ مورداستفاده قرارمیگیرد وبرای مصارف خانگی یامحل کاری بافضای کوچک پیشنهادنمیشود.

تفاوت های اساسی پهنای باند، ترافیک و سرعت

بسیاری ازشما تفاوت سرعت و پهنای باند رابخوبی نمیدانید ویااین دو مفهوم راباهم اشتباه میگیرید. برای توضیح تفاوت این دو مقوله،یک تعریف ساده ارائه میکنیم تایک باربرای همیشه متوجه تفاوت و شباهتهای آن شوید.

پهنای باند: بیش ترین میزان اطلاعاتی که میتوان دریک ثانیه دریک شبکه، ازنقطه ای به نقطه دیگرانتقال داد.

سرعت: مدت زمان انتقال داده ازیک نقطه به نقطه دیگر است.

بنابرتعاریف فوق وقتی میگوییم پهنای باند ۱۰است، یعنی درمدت زمان یک ثانیه ۱۰داده درشبکه منتقل میشود. امااگر این ۱۰داده درمدت زمان ۲ثانیه منتقل شود (بنابه هردلیلی) این به آن معنااست که سرعت انتقال اطلاعات کنداست. پهنای باند معمولاًباواحد بیت برثانیه (bit per second) اندازه گرفته میشود. بیت برثانیه نشان میدهدکه دریک ثانیه چندبیت اطلاعات دیجیتالی (ازنوع صفر ویک) منتقل میشود.

درابعاد بزرگ تر، ازواحد مگابیت برثانیه (Mbps) و(Kbps) هم استفاده میشود. دقت کنید که ازکیلوبیت برثانیه، معادل ۱۰۲۴بیت برثانیه است. ازطرف دیگر برای اندازه‌ گیری سرعت اینترنت، ازواحد بایت برثانیه (B/s) استفاده میشود. هربایت معادل ۸بیت است. حالاکه بامفهوم سرعت و پهنای باند، آشناشدید، وقت آن رسیده تادرخصوص ترافیک باشما صحبت کنیم.

درتعریف پهنای باند گفتیم که به بیش ترین میزان اطلاعاتی که میتوانددر یک ثانیه ازنقطه ای به نقطه دیگرمنتقل شود، پهنای باند گفته میشود. اماآیا شماهمیشه مجازهستید ازتمام ظرفیت آن استفاده کنید؟ خیر. پاسخ منفی است. این جاهمان جایی است که مفهوم ترافیک شکل میگیرد. وقتی یک سرویس اینترنت ازیک شرکت خریداری میکنید، مصرف مجازشما تحت عنوان ترافیک مشخص میشود.

برای مثال: اگر پهنای باند یک سرویس اینترنت، ۱۰باشد، اماشما تنهامجاز به استفاده از۶تای آن باشید، این به آن معنااست که حدمصرف مجازترافیک شما ۶است. هر چندکه پهنای باند نامحدود ویابیشتر باشد، تفاوتی نمیکند، درنهایت این شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنت است که ترافیک ماهانه ویاسالانه شمارامشخص میکند.

میزان دریافت حجم پهنای باند به چه صورت است؟

قابل بذکر میباشدکه سیستم، وب سایت وبرنامه های بسیاری وجوددارد که بااستفاده ازهریک آنان میتوانید سرعت اینترنت خودرا بررسی کنید ودراین زمان نیزبه خوبی ازمقدار پهنای باند مصرفی خوداطلاع یابید. هم چنین وب سایت های بسیاری دراین رابطه وجوددارد که همیشه استفاده ازآنها، بهترین گزینه نیست. ادامه مطلب رابه معرفی تعدادی ازاین وب های تست سرعت اینترنت پرداخته ایم؛

• SPEED Smart
• Internethealth Test
• Speedof
• Speedgheck

هم چنین مقدارمصرف پهنای باند هریک ازبسته هاباتوجه به مقدارمصرف هریک افرادازسطح اینترنت متغیر میباشد. طبیعی است که هر چه مقدارباند بیش ترباشد؛ عملکردهای کاری نیز باسرعت بیش تری انجام میشوند. هم چنین توجه به هزینه هایی که بایددرهر یک ازاین سرویسهااستفاده کنید، بسیارحائز اهمیت میباشند. هم چنین اگراستفاده ازاینترنت نیزبه فعالیتهای روزمره تان درهریک ازشبکه های اجتماعی وتماشای فیلم هایی کوتاه محدودشود، میتوانیداز یک سرویس باسرعت بالاو پهنای کم ویامتوسطی برخوردارشوید که علاوه برصرفه جویی درهزینه ها،برایتان موثرتر خواهدبود.

سخن نهایی

دراین مطلب سعی کردیم تابازبانی ساده به شرح وتوضیح پهنای باند بپردازیم. اگرشما قصدراه اندازی یک سرویس اینترنت داشته باشید، بدنیست تااطلاعاتی تکمیل داشته باشید تابدانید که چه سرویسی برای شمامناسبتر است. برای اینکه بتوانید بصورت کامل ازمنابع یک سرویس استفاده کنید ویابه اصلاح پهنای باند اختصاصی داشته باشید، بایدهزینه های زیادی بپردازید. امافارغ ازبحث هزینه لازم است تا به موارددیگری نیزتوجه داشته باشید.

مورداول تعدادکاربران شبکه است. هرچقدر تعدادکاربران شبکه بیش ترباشد، ترافیک ایجادشده درباندهای شبکه هم بیش تراست. بااین حساب، اگرسازمانی باتعداد کاربران زیادباشید، برای این که درحین آپلود ودانلود فایل سرعت شبکه اینترنت افت نکند، به پهنای باند اختصاصی نیازخواهیدداشت.

موردبعدی، نحوه استفاده افراددرسازمان شمااست.اگرافرادشرکت ویاسازمان شمانیازدارند تاروزانه حجم بالایی فایل آپلود یادانلود کنند، مسلمابه پهنای باند بیش تری نیازدارید. امااگر استفاده کاربران شما تنهابه ارسال ویادریافت ایمیل محدوداست، نیازی به پهنای باند اختصاصی ندارید.

امیدواریم که مطالعه این مطلب تابه این جابرای شمامفید بوده باشد. درصورت وجودهرگونه ابهام ویاسوال میتوانید درقسمت نظرات باما درارتباط باشید.