بلاک چین چیست؟

پیشرفت تکنولوژی همواره به زندگی بشردرطول تاریخ کمک کرده است.شیوه‌های پرداخت امروزی رامیتوان نمونه‌ای بارزاز این تکنولوژی دانست. درمعاملات امروزی بیش ترخرید‌های ماباکارتهای اعتباری انجام میشود.این کارتهاتوسط بانکها صادرشده وارزش خودرا به این نهاد‌های مالی وابسته‌اند. امابرای حذف این وابستگی،ارز‌های دیجیتال مختلفی طی چندسال اخیر بوجودآمدندکه مهم ترین آنهابیت کوین نام دارد. این ارز‌هااز فناوری بلاک چین blockchainبرای ثبت وگزارش اطلاعات خوداستفاده میکنند.حال این سؤال پیش می‌آیدکه بلاک چین چیست وچه ویژگیهایی دارد.

بلاک چین چیست؟

بلاک چین سیستم جدیدی برای ثبت وگزارش اطلاعات است.این تکنولوژی قبل ازپیدایش بیت کوین بعنوان اولین ارزدیجیتال نیز،وجودداشت؛ اماقابلیتهای آن باپیدایش این رمز ارزبیش ترنمایان شد. بطوریکه امروزه شاهدپیدایش هزاران ارزدیجیتال دیگرهستیم که ازاین فناوری برای ثبت اطلاعات مربوط به تراکنشهای خوداستفاده میکنند.

پس بااین حساب، بلاک چین رامیتوان اساس پیدایش رمزارز‌های مشهوری چون بیت کوین واتریوم وغیره دانست. اماقابلیتهای بلاک چین، بسیارنامحدوداست وروز بروز جذابیت آن بیش ترمیشود. جذابیتهایی که انسان میتواندبرای تغییرات عمده درسبک زندگی خود، ازآنهااستفاده کند.

بلاک چین blockchain یک واژه ترکیبی است که ازدو عبارت «Block» بمعنای بلوک، و«Chain» بمعنای زنجیره تشکیل یافته است.این مفهوم به زنجیره‌ای از بلوک‌ هااشاره داردکه اطلاعات رابا ویژگی منحصر به فرد درخود ذخیره میکنند. هر بلاک یا بلوک در بلاک چین،حاوی اطلاعاتی خاص است. هر بلوک دارای یک «هش» یکتااست که برای آن بلوک، حکم اثرانگشت رادارد. درادامه بیش تردرخصوص نحوه ایجاد «هش» و بلاک توضیح خواهیم داد.

تاریخچه بلاک چین

بلاک چین دراصل یک شیوه جدیدبرای ثبت وگزارش اطلاعات است.مطالعات برروی این تکنولوژی به دوران قبل ازپیدایش بیت کوین برمیگردد.بطوریکه «اسکات استورنتا» و«استوارت هابر» طی سالهای ۱۹۹۱ تا۲۰۰۷، مطالعات گسترده‌ای رابرروی این تکنولوژی انجام دادند. امااین «ساتوشی ناکاموتو» بودکه درسال ۲۰۰۸، مقاله‌ای راباعنوان «بیت کوین: سیستم پرداخت الکترونیکی همتا به همتا» دراینترنت پخش کرد. اودراین مقاله ارزدیجیتال بیت کوین رامعرفی کرده وادعاکردکه ازفناوری بلاک چین برای ثبت اطلاعات مربوط به تراکنشهای آن استفاده میکند.

این مقاله سرآغازی برای پیدایش نسل جدیدی ازپول بود.نسلی که از بیت کوین بجای پول فیزیکی وکارتهای اعتباری استفاده میکند وبه هیچ نهادی وابسته نیست.مطمئناً بیت کوین میتواندجایگزینی مناسب برای سیستمهای مالی موجودباشد. این ارزدیجیتال آینده روشنی دارد وامروزه شاهدبوجود آمدن کیف پولهای اینترنتی وصرافی‌های ارز دیجیتال برای آن هستیم.

جالب است بدانیدکه، درسال ۲۰۰۹که ساتوشی ناکاموتو این ارز رابعنوان جایگزین پول وکارتهای اعتباری معرفی کرد، بیت کوین ارزشی کم تراز یک دلارداشت! اماامروزه شاهد قیمتهایی عجیب وغریب برای کوین‌های این ارز دیجیتال هستیم وقیمت فعلی آن ۶۰هزار دلاراست.

امامهم تراز بیت کوین، سیستم ثبت اطلاعات آن است. سیستمی که ازفناوری بلاک چین برای ثبت تراکنشهای مالی استفاده میکند. بعداز بیت کوین، صد‌هاارز دیجیتال دیگر براساس فناوری بلاک چین به وجودآمدند. اتریوم و کاردانو، دوارز دیجیتال معروف هستندکه ازنسل‌های جدیدفناوری بلاک چین برای کوین‌های خوداستفاد میکنند. بطوریکه بسیاری ازفعالان بازارارز‌های دیجیتال، بیت کوین رانسل اول، اتریوم رانسل دوم و کاردانو راسومین نسل ازانقلاب بلاک چین میدانند.

کاربرد هش و بلاک در بلاک چین چیست؟

بلاک چین دراصل، زنجیره‌ای از بلوک است. تمامی اطلاعات دراین بلوک‌ ها ذخیره شده وازطریق هش، به یک دیگرمرتبط میشوند. این اطلاعات میتواندجزئیات یک تراکنش مالی ویاهرچیز دیگری باشد.اولین بلوک اززنجیره بلاک، «جنسیس» نام دارد.هر بلاک یک‌ شناسه یکتا به نام هش داردکه براساس یک تابع ریاضی واطلاعات موجوددر آن بلاک، تعیین میشود.

هش‌هارشته‌ای ترکیبی ازحروف واعداد هستندکه براساس یک الگوریتم ریاضی تولید میشوند. تابع ریاضی به کاررفته دراین سیستم، به ازای هرورودی یاداده ازاطلاعات، یک هش ثابت راارائه میدهد. هر بلوک اززنجیره بلاک چین، علاوه بر هش خود،حاوی اطلاعاتی درخصوص هش بلاک قبلی نیزاست. پس اگراطلاعات موجوددر هر بلاک راتغییر دهیم، هش مربوط به آن بلاک وتمامی بلاک‌های بعدازآن تغییر میکند.

این مسأله کار هکر‌ها رابرای تغییراطلاعات موجوددر بلاک چین سخت میکند. چون اگراطلاعات یک بلاک رادست کاری کند،مجبوربه تغییرتمام بلاک‌های بعداز آن نیزخواهدشد. این ویژگی امنیت اطلاعات موجوددر بلاک چین راافزایش میدهد؛ چون برای تغییراین حجم ازاطلاعات، به زمان زیادی نیازاست.

اماباوجود سرعت کامپیوتر‌های جدیددر محاسبات، کارخیلی سختی نیست.این کامپیوتر‌ هاتوانایی محاسبه صد‌ها هزار هش درثانیه رادارند. پس استفاده ازالگوریتم هش، به تنهایی نمیتواندامنیت اطلاعات موجوددر زنجیره راتامین کند. به همین دلیل ازسیستم «اثبات انجام کار» دراین مجموعه استفاده میشود.

برای افزایش امنیت بلاک چین وحل مشکلی که دربخش قبلی به آن اشاره شد،ازفرآیندی به نام «اثبات کار» استفاده میشود. دراین فرآیند، مدت زمان بیش تری صرف ایجاد بلاک میشود.یعنی بااستفاده از سیستم اثبات کار، بلاک‌ هاباسرعت کم تری تشکیل میشوند. پس اگرکسی قصددست کاری اطلاعات موجوددر بلاک راداشته باشد، بایدزمان بیش تری رابرای تغییر هش‌ها صرف کند. بعنوان مثال،۱۰دقیقه برای اضافه شدن یک بلاک جدیددر بیت کوین صرف میشود. پس دست کاری این حجم از بلاک وصرف چنین زمانی،اصلاً معقولانه بنظر نمیرسد.

بلاک چین تکنولوژی غیر متمرکز

فرض کنید تمام سرمایه شمادربانک باشد ویک دفعه خبرورشکستگی آن بانک یانهادمالی به گوش شمابرسد. چه واکنشی ازخودنشان میدهید؟ بله درست است. هیچکار خاصی نمیتوان انجام داد وبه همین راحتی حاصل سالهازحمت شمامسدود ویابه کلی ازبین میرود. این سیستم مالی غلطی است که اکثرکشور‌های جهان ازآن استفاده میکنند. امابه عقیده بسیاری ازافرادپیدایش ارز‌های دیجیتال، پاسخی مناسب برای این نیازبود.

اکثرارز‌های دیجیتال معتبرهم چون بیت کوین، ازفناوری بلاک چین برای ثبت تراکنشهای خوداستفاده میکنند. فناوری بلاک چین نیزیک ویژگی بسیارجذاب به نام«غیرمتمرکز بودن» دارد. یعنی هیچ ارگان یا سازمانی برآن نظارت ندارد واطلاعات مربوط به تراکنشها،بین تمامی اعضای شبکه پخش میشود. بااین حساب، دیگربواسطه‌ای هم چون بانک نیازنداریم وهیچ ریسکی سرمایه شمارا تهدید نمیکند.

ازطرفی دیگر، درهرزمان ومکانی که باشید، باوصل شدن به اینترنت میتوان مقداری ازارزش راانتقال داد.بنابراین بلاک چین رایک دفتراسناد توزیع شده میتوان نامید. دفتری که هرعضو حاضردرشبکه میتواند به آن دسترسی داشته وامکان دست کاری آن تقریباً غیرممکن است.

برای درک بهتراین موضوع، فرض کنیدکه یک سند دردست دارید ویک عکس ازآن رابرای ۱۰۰نفر ازدوستان خود میفرستید. پس اگربعد ازفرستادن عکس، این سندرا دست کاری کنید، دیگراسنادپخش شده تغییرنخواهند یافت. این موضوع درارتباط با بلاک چین، درحجم بسیاربالاتری طرح میشود واحتمال تقلب تقریباًصفراست.

مزایای شبکه بلاک چین Blockchain

• سیستم ثبت اطلاعات بلاک چین امنیت بسیاربالایی دارد. این فناوری ازالگوریتم‌های اثبات کار،شبکه توزیع شده اطلاعات وکد‌های هش استفاده میکند واحتمال هک شدن شبکه درآن تقریباً صفراست.
• اطلاعات ثبت شده درهر بلوک اززنجیره بلاک چین، ثابت هستند ودیگر نمیتوان آنهاراتغییر داد.
• بلاک چین شفافیت بالایی درثبت اطلاعات دارد وداده‌های جدیددراین شبکه، درکنارداده تاریخی قرار میگیرند.
• بحث انتقال پول وانجام تراکنشهای بین‌المللی، همیشه طولانی وپرهزینه بوده است. اماباپیدایش ارز‌های دیجیتالی مانند بیت کوین که از بلاک چین استفاده میکنند،درکوتاه ترین زمان ممکن وباکم ترین کارمزد میتوان ارزشی راانتقال داد.
• فرآیندثبت اطلاعات در بلاک چین همتابه همتااست وهیچ ارگان یاسازمانی برآن نظارت ندارد.
• درشبکه بلاک چین کاربران قدرت زیادی دارند وهم چون سیستمهای مالی سنتی،قدرت آنهاوابسته به یک نهاد یاموسسه مالی نیست.
• خدمات ارائه شده توسط بلاک چین ۲۴ساعته وبدون توقف است.

معایب شبکه بلاک چین Blockchain

درکنار تمام مزیتهایی که برای blockchain وسیستم ثبت اطلاعاتش ذکرکردیم، این شبکه مشکلاتی نیزدارد. درزیرتعدادی ازاین معایب راآورده‌ایم.

• سیستم به کاررفته درفرآیند بلاک چین بسیارپیچیده است. این موضوع باعث میشودکه افرادعادی توانایی درک آن رانداشته باشند.
• بعضی رمز ارز‌ها مانند بیت کوین، ازپروسه ماینینگ برای انتشار کوین‌های خوداستفاده میکنند.این موضوع باعث میشودکه هزینه استفاده از بلاک چین درشبکه آنهابسیارزیاد باشد.
• انسان موجودی جایزالخطا است. اماشبکه بلاک چین بگونه‌ای است که هیچ خطایی رانمیپذیرد وکوچک ترین اشتباه درواردکردن اطلاعات، میتواندسرمایه شمارابرای همیشه ازبین ببرد. چون اطلاعات موجود دراین شبکه غیرقابل ویرایش هستند وهیچ کسی نیست که پاسخ گوی اشتباهات شماباشد.
• آمار‌هانشان داده است که از بلاک چین وارز‌هایی دیجیتال مبتنی برآن، برای پول شویی وکار‌های قاچاق استفاده میشود.این موضوع میتواند کمی مشکل سازباشد.

کاربرد فناوری بلاک چین

تمرکززدایی وحذف واسطه‌ها، ازبزرگ ترین اهداف بشردرطول تاریخ بوده است.این که صرفاًقدرت دردست تعدادی محدودی ازافرادباشد راکسی دوست ندارد. بلاک چین یکی ازاقداماتی است که به تحقق این آرمان میتواندکمک کند. این ادعایی است که درعمل ثابت شده وشاهدپیدایش ارز‌های دیجیتالی هستیم که قصددارند جایگزین پول درتراکنشهاباشند. اماقابلیتهای بلاک چین رانمی‌توان تنها درایجاد کریپتوکارنسی‌ها محدودکرد. ازاین تکنولوژی میتوان درهرجاییکه نیازبه ثبت داده واطلاعات باشد،استفاده کرد.

مثلاًبااستفاده ازسیستم بلاک چین میتوان انتخاباتی سالم رادرکشور برگزارکرد. ‌ایده‌ای که اگرعملی شود،میزان خطای انسانی وتقلب رابه کلی حذف کرده ودیگرنیازی به نیروی انسانی نخواهیم داشت. این تنهاگوشه‌ای که قابلیتهای بلاک چین وفرآیندخاص این تکنولوژی درثبت اطلاعات است. مواردزیر،جزء دیگرزمینه‌هایی هستندکه بلاک چین رامیتوان برای آنها به کاربرد.

سخن نهایی

امیدوارم پس ازمطالعه این مطلب، بافناوری بلاک چین وویژگی آن آشنا شده باشید.به هرحال بلاک چین تکنولوژی است که دیر یازود واردزندگی انسانهاشده وکاربرد‌های آن بیش ترنمایان میشود. شماچه نظری دراین باره دارید؟ آیاحاضرید به بیت کوین ودیگر ارز‌های دیجیتال مبتنی بر بلاک چین، اعتمادکنید؟ دربخش دیدگاه‌ها، منتظرنظرات سازنده شماهستیم.